Prestatieafspraken voor sociale huurwoningen

De economie in Brainport bloeit en de stad groeit hard. Dit vraagt om een flink aantal nieuwe woningen, waarvan een groot deel sociale huurwoningen. Om deze opgave gezamenlijk op te pakken hebben de gemeente Eindhoven, de vier Eindhovense woningcorporaties en de huurdersvertegenwoordiging woensdag 8 februari een handtekening gezet onder de prestatieafspraken voor de periode 2023 tot en met 2026.

De gemeente zet de corporaties in positie en de samenwerkingspartners onderstrepen deze regierol als het gaat om de sociale huur. De prestatieafspraken gaan over de manier waarop de corporaties en gemeente samen zorgen voor voldoende, betaalbare en duurzame sociale huurwoningen. Ook worden afspraken gemaakt over middenhuur en sociale koop. Dit is de eerste keer dat de prestatieafspraken niet voor een jaar, maar voor een periode van vier jaar worden gemaakt. Het bevestigt de langdurige samenwerking die essentieel is om ambities en de grote opgave waar te kunnen maken waar de partners voor staan. Bovendien maakt de langere loopduur het mogelijk om verder vooruit te kijken. Wel volgt voortaan jaarlijks een actualisatie.

De Eindhovense woningmarkt staat onder druk. Externe factoren als de stijgende bouwkosten, het tekort aan personeel en de hoge energiekosten maken het bouwen van nieuwe woningen extra uitdagend. Om de voortgang te faciliteren is een flinke versnelling van de woningbouw nodig op alle fronten. Daarom hebben de woningcorporaties Woonbedrijf, Trudo, Wooninc. en ’thuis met de huurdersvertegenwoordiging en de gemeente samen een maatregelenpakket afgesproken. Het verhogen van de productie van sociale huurwoningen is een van de belangrijkste doelstellingen. Tegelijkertijd  zetten de partijen zich in voor het bevorderen van de leefbaarheid in de buurten. Ze werken aan zaken als meer groen, veiligheid, woonlocaties voor ouderen of kwetsbare inwoners. De partijen pakken de problemen in wijken in goede samenwerking aan door integraal gebiedsgericht te werken.

Wethouder Mieke Verhees benoemt de goede samenwerking: ‘De woningcorporaties zijn onze belangrijkste partners als het gaat om betaalbare woningen. We zijn er samen in geslaagd om ambitieuze en tegelijkertijd ook realistische afspraken te maken. Ik zie bij iedereen de bereidheid om de extra stappen te zetten die nodig zijn om ervoor te zorgen dat de benodigde woningen worden gebouwd.’

Beschikbaarheid

De woningcorporaties en gemeente willen de sociale huurvoorraad uitbreiden met gemiddeld minimaal 600 woningen per jaar. De doorlooptijd van plan tot sleuteloverdracht is echter lang en de realisatie loopt in golfbewegingen. De maatrelen die afgelopen jaren zijn genomen om de nieuwbouwproductie te verhogen, gaan vanaf 2024 hun vruchten afwerpen. Volgend jaar wordt er een boeggolf verwacht van meer dan 1.000 sociale huurwoningen. Daarmee wordt een inhaalslag gerealiseerd.

Om het tekort van woningen uit 2020, 2021 en 2022 aan te vullen, is er voor de periode 2023-2026 een groei nodig van minimaal 3.000 sociale huurwoningen. De huidige plannen van de corporaties leiden tot realisatie van een groot deel daarvan in de periode 2023- 2026, maar er zijn nog wel nieuwe plannen nodig voor minimaal 440 woningen.

De maatregelen in de prestatieafspraken zijn voor een belangrijk deel gericht op het stimuleren van de realisatie van sociale woningbouw. De partijen hebben daarom afgesproken dat ze zich inspannen om vergevorderde plannen snel tot uitvoering te laten komen, dat plannen die in een beginstadium zitten zo snel mogelijk worden uitgewerkt én dat nieuwe bouwplannen worden gemaakt. Dat kan op locaties die in eigendom zijn van een corporatie of de gemeente of op locaties die aangekocht moeten worden. Ook de plannen voor verplaatsbare woningen worden verder uitgewerkt en de partners zoeken naar meer (tijdelijke) locaties voor verplaatsbare woningen.

Rond de zomer verschijnt een woonzorgvisie, die de gemeente met partijen zoals de corporaties en bewoners, opstelt. Het aantal ouderen en inwoners in een kwetsbare positie stijgt in onze stad. Deze visie geeft weer hoe we zorgen voor goede woonruimte voor deze groepen en ook de benodigde zorg beschikbaar en betaalbaar houden. Bovendien brengt dit weer nieuwe verhuisvewegingen op gang.

Doorstroming

Een ander belangrijk punt uit de prestatieafspraken is het bevorderen van doorstroming. Dit zorgt er ook voor dat sociale huurwoningen vrijkomen. Daarom zorgen corporaties voor toevoeging van middenhuur woningen. Daarnaast kijken ze welke doelgroepen ze kunnen bewegen naar een plek die beter bij hun levensfase past. Dit gebeurt gezamenlijk in bijvoorbeeld de pilot voorrangsregeling vanuit SeniorenPunt en het convenant studentenhuisvesting.

Ook komen er sociale koopwoningen bij. Voor deze woningen geldt een korting voor de doelgroep en een mogelijkheid tot terugkoop. Om de doorstroming verder op gang te brengen, onderzoeken de partijen dit jaar de mogelijkheid om mensen die een sociale huurwoning huren, voorrang te geven bij een deel van de sociale koopwoningen.

Betaalbaarheid

De inflatie is hoog en de energieprijjzen zijn explosief gestegen. Om ervoor te zorgen dat wonen betaalbaar blijft, volgen de woningcorporaties de inflatiecijfers niet meer. Ze spreken af dat de huursom in 2023, 2024 en 2025 een maximale stijging heeft die gelijk is aan de CAO-loonontwikkeling van het voorgaande jaar minus 0,5 procentpunt. Ook krijgen zittende huurders van sociale huurwoningen met een laag inkomen en een hoge huur een huurverlaging, indien het wetsvoorstel wordt aangenomen. Deze maatregelen zijn in lijn met de landelijke prestatieafspraken.

Vooral huishoudens met lage inkomens die wonen in relatief slecht geïsoleerde woningen worden getroffen door de grote stijging van energielasten. Bij verduurzaming ligt de prioriteit bij de wijken met de meeste kans op energiearmoede (relatief lage inkomens en relatief slechte energielabels). Isolatiemaatregelen die corporaties nemen, worden voor huurders gratis. Ook is maatwerk in gemeentelijke lasten mogelijk, bijvoorbeeld een extra toeslag vanuit de bijzondere bijstand. Corporaties leveren extra energieboxen en kunnen maatwerkoplossingen  bieden indien dat nodig is.

Duurzaamheid

Vanwege de klimaatverandering staan de partijen voor een grote verduurzamingsopgave. Corporaties willen voor 2029 hun woningen met EFG-labels versneld verduurzamen. Het vraagt van de corporaties om te investeren en te versnellen in duurzaamheid en de woningvoorraad blijvend te verbeteren. Ook in het licht van de hoge energieprijzen is dit relevant. Partijen werken hierbij nauw samen binnen het Duurzaamheidspact, een samenwerkingsverband dat is gericht op het realiseren van de prestatieafspraken op het vlak van duurzaamheid.